‘Denkend aan Holland…’

‘Denkend aan Holland’ zag dichter Hendrik Marsman brede rivieren traag door oneindig laagland gaan. Een iconisch gedicht. Een prachtige schets die laat zien hoe Nederland in al die jaren veranderd is. Nu ben ik geen dichter, maar beheerder. Maar ook ik denk geregeld aan Holland. Zeker omdat er grote veranderingen op ons land afkomen. Veranderingen die nu al zichtbaar worden.

Klimaatverandering is daar één van. Zo zijn de brede rivieren van Marsman door de historisch lage waterstanden al een tijdje niet zo breed meer (totdat de hemelsluizen opengaan en er extra waterberging nodig is). En na één droge zomer ondervinden we al problemen in woningen en andere gebouwen. Daarnaast hebben we de opgave om gasloos, circulair en CO2-neutraal te bouwen. De openbare ruimte moet daaraan zijn steentje bijdragen. Sterker nog, van de openbare ruimte wordt veel verwacht.

Dagelijkse stroom

Ga er dus maar aan staan als assetmanager. Je hebt al die maatschappelijke opgaven en bestuurlijke doelen te realiseren. En ondertussen blijft de winkel gewoon open: beheer en onderhoud moeten plaatsvinden, contracten aanbesteed, de begroting opgesteld, projecten voorbereid, de wethouder ingelicht en bewoners geïnformeerd. En hiermee is de beheerder er niet… Want er staat ook nog een vervangingsgolf voor de deur. De naoorlogse nieuwbouwwijken naderen het einde van hun levensduur. De budgetclaims en kostenramingen lopen steil op.

Kansen

Gelukkig biedt deze vervangingsopgave kansen om bij te dragen aan al die bestuurlijke doelen en maatschappelijke opgaven. Want dankzij die geplande ingrepen kan, soms met verrassend weinig extra inspanning, de openbare ruimte leefbaarder en duurzamer worden gemaakt. Bijvoorbeeld door de buurt energieneutraal te maken. Of door een extra waterbuffer op straat of in het groen te realiseren. Bewoners kunnen betrokken worden bij het proces: van een stem bij het ontwerp, tot en met selectie van de aannemer en soms zelf bij de realisatie.

Prachtpositie

De assetmanager zit daarom in een prachtpositie. Als beheerder heeft hij een goed beeld van de leeftijdsopbouw van de kapitaalgoederen in de openbare ruimte. Hij weet waar ze uit bestaan, hoe ze gebruikt worden, wat de kwaliteit is en hoe lang ze nog meegaan.

Berekeningen in het beheerplan laten zien wat de ontwikkeling in budgetbehoefte is. Welke andere partij kan dit zeggen, wie heeft zo’n overzicht?

De zelfbewuste beheerder

Kortom, de beheerder kan zich ontwikkelen tot regisseur van de openbare ruimte. Hij kan ervoor zorgen dat al die bestuurlijke doelen en maatschappelijke opgaven daadwerkelijk gerealiseerd worden. Maar de beheerder zal zich hiervoor wel zelfbewuster moeten opstellen. Assertiever zijn. Meer het podium mogen pakken, de bestuurlijke taal spreken. Tastbaar maken welke effecten beheer, onderhoud en vervanging van de buitenruimte hebben op bestuurlijke thema’s als klimaat, energie, gezondheid en leefbaarheid.

Op koers

De gemeenten onderkennen het belang van de openbare ruimte gelukkig steeds meer. Zo ken ik gemeenten die al werken met een meerjarenprogrammering die verder dan vier jaar vooruit kijkt. Zelf heb ik meegewerkt aan projecten om de vervangingsopgave beter in beeld te brengen en meer bestuurlijk te positioneren. Op dit moment stellen we een ‘maatschappelijk beheerkader’ op voor een gemeente. En NCBOR-gastgemeente Almere heeft zijn ‘Stadsvernieuwers’. Kortom, de beheerder komt steeds meer in zijn kracht.

Dit is wat ik voor me zie wanneer ik aan Holland denk. Beheerders die de koers uitzetten om de buitenruimte net zo mooi en toekomstbestendig te maken als dichter Marsman het ooit zag.

Marc de Jong
Beheerexpert bij Antea Group
marc.dejong@anteagroup.com

PS Meer weten over het benutten van deze kansen? Op het NCBOR vertel ik je graag meer over onze ervaringen. Bezoek ook onze sessie over leren van elkaars prestaties.