Hoe denken opdrachtgevers en aannemers nu echt over elkaar?

De infrasector staat bol van de clichés. ‘Aannemers zijn niet te vertrouwen. Ze schrijven scherp in om daarna zo veel mogelijk meerwerk te claimen.’ Maar ook: ‘Opdrachtgevers gooien alle risico’s over de schutting. En ze gunnen de aannemers geen winst.’ Wat is er waar van deze clichés? Hoe denken opdrachtgevers en aannemers écht over elkaar?

Wie kent niet de briljante cartoon van Fokke & Sukke, over de cultuuromslag die is ingepland op donderdag om half vier? De cartoon drijft terecht de spot met bestuurders en managers die denken dat cultuuromslag een middel is om doelen te bereiken. ‘Als we dat en dat willen bereiken, dan is er eerst een cultuuromslag nodig’. Maar voor de korte termijn is het natuurlijk omgekeerd. Een cultuuromslag is geen middel maar een doel. U zult eerst diverse middelen moeten inzetten om een cultuuromslag te bereiken. En pas op de lange termijn gaat u er de vruchten van plukken. De hamvraag is dus: hoe gaat u die cultuuromslag bereiken?

Marktvisie en Bouwagenda

In de bouw- en infrasector wordt de roep om een cultuuromslag steeds sterker. Er is een Marktvisie opgesteld om ‘samen te werken aan een vitale en duurzame sector’ en een Bouwagenda om ‘de sector succesvol te houden’. In beide initiatieven vind je terug dat het anders moet, we moeten anders met elkaar omgaan. Er is een cultuuromslag nodig. Maar in elk managementboek zult u lezen: je moet eerst goed weten waar je nú staat, voordat je kunt besluiten waar je naar toe wilt en hoe je daar komt. De Marktvisie rept weliswaar van een verstoorde balans, spanning en gedoe, maar veel dieper gaat de analyse van de huidige situatie niet. Er is vooral veel tekst besteed aan ‘de bestemming’.

Grootste Grieven

Dus waar staan we nú eigenlijk in de sector? Wat klopt er van de vele clichés? En hoe belemmert of bevordert dat de gewenste cultuuromslag? CROW vond het tijd worden om dat eens te onderzoeken. Hoe denken opdrachtgevers en aannemers nu écht over elkaar? Wat zijn hun grootste grieven? Op welke punten zijn ze juist wel positief over elkaar? Pas als je dat weet, heb je aanknopingspunten om te verbeteren. En om de stappen te maken in de o-zo-gewenste cultuuromslag. Dus hebben we een groot deel van onze relaties opgeroepen om mee te doen aan een onderzoek naar de Grootste Grieven in de Infrasector. Hierna volgt een sneak preview van de resultaten, waar inmiddels al 260 respondenten aan mee hebben gedaan.

Sneak preview

• Op de stelling dat aannemers te vertrouwen zijn, antwoordt het gros van de opdrachtgevers neutraal. Respondenten die het (zeer) eens of (zeer) oneens zijn met deze stelling, houden elkaar nagenoeg in evenwicht.
• Omgekeerd is het beeld niet veel anders: het gros van de aannemers antwoordt neutraal op de vraag of opdrachtgevers te vertrouwen zijn. Respondenten die het (zeer) eens of (zeer) oneens zijn met deze stelling, houden elkaar nagenoeg in evenwicht.
• Het cliché dat aannemers vaak scherp inschrijven, om daarna met meerwerk alsnog winst te maken, wordt overtuigend bevestigd: 80% van de opdrachtgevers is het daarmee (zeer) eens.
• Ruim 80% van de aannemers is het (zeer) eens dat opdrachtgevers te ondoordacht risico’s over de schutting gooien.
• Het elkaar ‘licht in de ogen gunnen’ is blijkbaar ook een issue: circa 65% van de aannemers is het (zeer) eens met de stelling dat opdrachtgevers hen geen eerlijke marge gunnen.

 

Verassend en bruikbaar

De resultaten van het onderzoek geven nog veel meer aanknopingspunten voor discussie én verbetering binnen de sector. Zo blijkt dat beide ‘bloedgroepen’ (opdrachtgevers en aannemers) hoofdzakelijk plezierig met elkaar samenwerken. En dat aannemers zich vaak (door opdrachtgevers) ongelijkwaardig behandeld voelen. En dat opdrachtgevers aannemers meer capabel vinden dan omgekeerd (!). En dat opdrachtgevers een hogere pet op hebben van kleine dan van grote aannemers.

Een goed gesprek

De boodschap van deze blog: weet waar je staat, voordat je ambities neerzet over waar je naar toe wilt. En ga daarover het gesprek aan met elkaar. Tijdens het Nationaal Congres Aanbesteden en Contracteren voeren we dit gesprek. Niet alleen op het podium, maar hopelijk ook met u. Tijdens het congres worden -meer uitgebreid- de resultaten gepresenteerd van bovengenoemd onderzoek naar de Grootste Grieven. Uit dit onderzoek kunt u aanknopingspunten halen om uw eigen rol te verbeteren. Alvast één tip: verdiep u eens wat meer in de doelen van de ander, in plaats van (alleen) uw eigen doelen. Dat komt uw samenwerking met de andere partij zeker ten goede!


Niels van Ommen
Hoofd Cursussen, Opleidingen en Congressen
CROW