De kracht van het platteland benutten

Vergrijzing, bevolkingskrimp en schaalvergroting maken het mobiliteitsbeleid van plattelandsgemeenten tot een uitdaging. Bereikbaarheid van openbare voorzieningen en werkgelegenheid staat onder druk. CROW is het project ‘Mobiliteitsvraagstukken plattelandsgemeenten/landelijk gebied’ gestart om plattelandsgemeenten te helpen met oplossingen, vergroting van slagkracht of opschaling van bewezen vondsten.
 

Onze plattelandsgemeenten hebben andere mobiliteitsvraagstukken dan steden. Tijdens de kennissessie op het Nationaal Verkeerskundecongres op 1 november staan deze centraal. We willen de eerste resultaten met u delen en een eerste concept van de CROW-KpVV brochure over dit onderwerp wordt beschikbaar gesteld. Maar pas nadat met elkaar gediscussieerd is over hoe we verder moeten met elkaar. Nieuwsgierig? Ik nodig u van harte uit om deel te nemen aan de kennissessie.  

Onderzoek onder plattelandsgemeenten

CROW hield een enquête onder alle gemeenten met minder dan 100.000 inwoners. Dankzij de hoge respons hebben we een goed beeld van wat er speelt. In sessies plus analyse van andere bronnen zijn de bevindingen getoetst en aangevuld. De belangrijkste resultaten zijn: 

• Het onderwerp mobiliteitsvraagstukken in het landelijk gebied leeft. Respondenten verwachten dat de aandacht voor mobiliteitsvraagstukken de komende 2 jaar alleen maar toeneemt. 

• Mobiliteitsvraagstukken dienen in samenhang met bereikbaarheid en leefbaarheid opgepakt te worden. Zorg voor een integrale aanpak, is het dringende advies.

• Gemeenten hebben behoefte aan kennisontwikkeling en kennisuitwisseling op dit terrein. Bovendien pleiten zij voor het vergroten van de betrokkenheid van het Rijk, met een hogere agendasetting van mobiliteitsvraagstukken in het landelijk gebied.

Antwoord op schaalvergroting en vergrijzing

Plattelandsgemeenten ervaren andere problemen dan drukke stedelijke gebieden. Demografische ontwikkelingen verschillen, zoals vergrijzing en soms bevolkingskrimp. Als het gaat om leefbaarheid en bereikbaarheid zie je de effecten van schaalvergroting. Op allerlei terrein verdwijnen voorzieningen uit de nabijheid. De bereikbaarheid van winkels, onderwijs, zorg en banen staat onder druk. Het openbaar vervoer sluit vaak niet goed aan op de behoefte van de bevolking. Het begrip mobiliteitsarmoede doet zijn intrede.

Leren van en met elkaar

Op talloze plekken vinden betrokkenen een oplossing. Neem de liftpaal in Heeg (Friesland). Daar pikken auto`s meerijders op naar centrumplaats Sneek. Of de HUB`s in Drenthe: knooppunten waar streekvoorzieningen en uiteenlopende vervoervormen samenkomen. Elders laat een supermarktondernemer wekelijks senioren gratis met een busje naar de zaak komen. Betrokkenen zeiden tegen ons: zorg voor meer delen en verder brengen van de leerpunten van dit soort initiatieven. 

Vraag naar kennis 

Bij elkaar genoeg reden voor CROW om het project ‘Mobiliteitsvraagstukken plattelandsgemeenten/landelijk gebied’ te starten. We doen dat samen met Platform31. Wij willen aandachtspunten en vragen oppakken. En helpen bij oplossingen, vergroting van slagkracht of opschaling van bewezen vondsten. De betrokken gemeenten zijn de primaire doelgroep. Met daarnaast regionale samenwerkingsverbanden en provincies met veel landelijk gebied. We kijken ook naar kleine gemeenten in stedelijke gebieden die kampen met vergelijkbare mobiliteitsvraagstukken. Op het Nationaal Verkeerskundecongres (NVC) op 1 november organiseer ik hierover een Kennissessie, samen met Peter Schouten (provincie Drenthe) en Coen Beijer (gemeente Bronckhorst en P10). 

‘Er is veel meer mogelijk als je samenwerkt’

In voorbereiding op onze sessie zegt Coen Beijer: “Ik signaleer allerlei oplossingen op maat.  Het is vaak een kwestie van draagvlak zoeken, faciliteren wanneer burgers of anderen zinvolle voorstellen doen. Binnen mijn gemeente en als adviseur van ZOOV, het collectieve vervoersysteem in de Achterhoek, zie ik dat het werkt.”
Moed en wat durf tonen, goed luisteren. En ‘gewoon dingen uitproberen’. Dat is het advies van Peter Schouten: “Ik ben de trekker van Anders Benutten, een samenwerkingsverband tussen de drie noordelijke provincies en het rijk. We hebben 25 pilots uit de regionale samenleving opgehaald die we monitoren. Je ziet de meest uiteenlopende praktische oplossingen die lokaal worden toegepast”. De komende jaren worden spannend, ziet Schouten: “Betrokkenen zoeken naar werkzame bestanddelen voor het pakket dat straks bewezen oplossingen biedt voor mobiliteits-, leefbaarheids- en ruimtelijke vraagstukken. Er is bijvoorbeeld veel meer mogelijk op het gebied van OV-concessies dan velen denken.” 

Kennissessie op het NVC

Tijdens de sessie op het NVC staat kennis delen en kennis halen centraal. Maar zeker ook gaan we na hoe we de opgaven kunnen aanpakken. Met een programma? Met andere coalities? Wie en wat zijn daarvoor nodig? Waar beginnen we mee? Genoeg gesprekstof om een interessante sessie mee te vullen. Ik zie u graag op 1 november!

Marleen Hovens 
CROW