Thema Aanbesteden
Thema UAV en RAW
Niels van Ommen beschrijft de verschillende invalshoeken van inkopers en gww'ers bij het aanbesteden van werken.
Inkopers hebben geen verstand van de gww. Dus ook niet van het aanbesteden van werken. Gww’ers hebben geen verstand van inkopen. Dus ook niet van het aanbesteden van werken. Wie heeft dan wel verstand van het aanbesteden van werken?
Dit beeld is gechargeerd en er zijn veel uitzonderingen. Toch zullen velen het beeld van de ‘twee bloedgroepen’ herkennen. En beamen dat dit in de praktijk nogal eens wrijving oplevert (en nu niet meteen roepen dat wrijving glans oplevert!).
Zelf ben ik gww’er en heb ik jarenlang gewerkt bij ingenieursbureaus. Via de rol van toezichthouder en directievoerder ging ik me steeds meer toeleggen op het schrijven van contracten en op het ‘vak van aanbesteden’. Eén specifieke casus kan ik me nog goed herinneren. Samen met een collega had ik een aanbesteding voorbereid voor een bodemsanering in de buurt van Schiphol. Wij namen onze gemeentelijke opdrachtgever, zelf ook een gww’er, mee in de instrumenten die we gingen toepassen. We kozen voor een UAVgc-contract, het toepassen van EMVI en ‘individuele informatie-uitwisseling’, ook wel ‘bilaterale inlichtingen’ genoemd. Onze opdrachtgever was enthousiast tot een collega van hem, een inkoper, zich ermee ging bemoeien. Die kende de UAVgc niet zo goed, vond EMVI maar lastig (let wel, we schrijven het jaar 2007) en noemde bilaterale inlichtingen ‘glad ijs’. Mijn collega en ik legden dus uit welke meerwaarde de gemeente met deze instrumenten kon bereiken, maar de strijd was op voorhand al verloren.
Deze ervaring heeft mijn mening lang gekleurd: het aanbesteden van werken is niet weggelegd voor inkopers die geen kennis hebben van wat de bouw en infra zo specifiek maakt. Want hoe kun je dan tijdens de aanbesteding al voorsorteren op bijvoorbeeld proportionele referenties, relevante gunningscriteria, de verdeling van verantwoordelijkheden tijdens het bouwproces, afwijkingen in de ondergrond of omgeving, vergunningen procedures, betaalmomenten, et cetera?
Om het beste te verenigen uit twee werelden hebben we inmiddels samen met NEVI (de Nederlandse Vereniging voor Inkoopmanagement) de Leergang Inkopen GWW ontwikkeld: een opleidingstraject van 5 dagen waarin deelnemers worden opgeleid tot allround inkoopprofessional, specifiek voor infraprojecten. NEVI heeft daarbij typische ‘inkoopkennis’ ingebracht, CROW heeft gezorgd voor de typische signatuur vanuit de infra. Ook de docenten komen uit beide werelden.
Misschien ga ik de Leergang zelf volgen, om definitief af te rekenen met mijn vooroordeel over inkopers en mijn korte neus als gww’er. Maar dat de twee werelden prima kunnen samenwerken, is al wel bewezen: de samenwerking tussen CROW en NEVI verliep uitstekend en eventuele verschillen (in jargon, visie, aanpak, etcetera) hebben nooit de samenwerking in de weg gestaan.
Niels van Ommen
Twee bloedgroepen
Het aanbesteden van werken in de gww (grond-, weg- en waterbouw) is en blijft ingewikkeld. Een vak apart. Maar wie beheerst dat vak goed? Bij de (decentrale) overheid en ingenieursbureaus was het aanbesteden traditioneel het werk van mensen met een technische/vakinhoudelijke achtergrond. Zij hebben verstand van techniek ‘en deden het aanbesteden er bij’. Maar nu publieke partijen de broekriem aantrekken en kiezen voor meer regie, wordt het inkoopproces vaker gecentraliseerd en belegd bij werknemers en afdelingen met een zuivere inkoopfunctie. Die werknemers hebben vaak een meer juridische of bedrijfskundige achtergrond en ‘snappen niets van techniek’.Dit beeld is gechargeerd en er zijn veel uitzonderingen. Toch zullen velen het beeld van de ‘twee bloedgroepen’ herkennen. En beamen dat dit in de praktijk nogal eens wrijving oplevert (en nu niet meteen roepen dat wrijving glans oplevert!).
Die lastige inkoper
Zelf ben ik gww’er en heb ik jarenlang gewerkt bij ingenieursbureaus. Via de rol van toezichthouder en directievoerder ging ik me steeds meer toeleggen op het schrijven van contracten en op het ‘vak van aanbesteden’. Eén specifieke casus kan ik me nog goed herinneren. Samen met een collega had ik een aanbesteding voorbereid voor een bodemsanering in de buurt van Schiphol. Wij namen onze gemeentelijke opdrachtgever, zelf ook een gww’er, mee in de instrumenten die we gingen toepassen. We kozen voor een UAVgc-contract, het toepassen van EMVI en ‘individuele informatie-uitwisseling’, ook wel ‘bilaterale inlichtingen’ genoemd. Onze opdrachtgever was enthousiast tot een collega van hem, een inkoper, zich ermee ging bemoeien. Die kende de UAVgc niet zo goed, vond EMVI maar lastig (let wel, we schrijven het jaar 2007) en noemde bilaterale inlichtingen ‘glad ijs’. Mijn collega en ik legden dus uit welke meerwaarde de gemeente met deze instrumenten kon bereiken, maar de strijd was op voorhand al verloren.Geen EMVI voor potloden
Niet zo raar, dat die inkoper het niet begreep, zo troostten mijn collega en ik elkaar. Bij het inkopen van potloden ga je immers ook geen functionele (in plaats van technische) specificaties opstellen. En toepassen van EMVI en bilaterale inlichtingen is onzin, als de potloden al klaar liggen in de fabriek. Maar wat die inkoper niet begreep, is dat bouw & infraprojecten niet uit een fabriek komen rollen (en ook nog niet uit een 3D-printer!). De productieketen wordt eigenlijk voor elk werk opnieuw opgetuigd, in een steeds wisselende omgeving. Veel complexer dus.Deze ervaring heeft mijn mening lang gekleurd: het aanbesteden van werken is niet weggelegd voor inkopers die geen kennis hebben van wat de bouw en infra zo specifiek maakt. Want hoe kun je dan tijdens de aanbesteding al voorsorteren op bijvoorbeeld proportionele referenties, relevante gunningscriteria, de verdeling van verantwoordelijkheden tijdens het bouwproces, afwijkingen in de ondergrond of omgeving, vergunningen procedures, betaalmomenten, et cetera?
Gww’ers hebben korte neuzen
Maar ik stel mijn (voor)oordeel langzaam bij. Ik werk nu al weer jaren bij CROW en ben het ‘vak van aanbesteden’ steeds meer in breder perspectief gaan zien. En ik moet erkennen dat wij, gww’ers, de wijsheid niet (alleen) in pacht hebben. Ik begrijp die inkoper steeds beter. In de dagen dat ik zelf als adviseur aanbestedingen verzorgde, dacht ik niet na over doelmatig gebruik van belastinggeld. Ik was niet bezig met het inpassen van ‘mijn aanbesteding’ in de bredere inkoopstrategie van een opdrachtgever. En ik had geen idee wat we konden leren van inkoopprocessen in andere sectoren.Het beste van twee werelden
Om het beste te verenigen uit twee werelden hebben we inmiddels samen met NEVI (de Nederlandse Vereniging voor Inkoopmanagement) de Leergang Inkopen GWW ontwikkeld: een opleidingstraject van 5 dagen waarin deelnemers worden opgeleid tot allround inkoopprofessional, specifiek voor infraprojecten. NEVI heeft daarbij typische ‘inkoopkennis’ ingebracht, CROW heeft gezorgd voor de typische signatuur vanuit de infra. Ook de docenten komen uit beide werelden.Misschien ga ik de Leergang zelf volgen, om definitief af te rekenen met mijn vooroordeel over inkopers en mijn korte neus als gww’er. Maar dat de twee werelden prima kunnen samenwerken, is al wel bewezen: de samenwerking tussen CROW en NEVI verliep uitstekend en eventuele verschillen (in jargon, visie, aanpak, etcetera) hebben nooit de samenwerking in de weg gestaan.
Niels van Ommen
Delen via