Zo werk je effectief samen in een bouwteam

Bij reguliere bouwcontracten (op basis van de UAV en UAV-GC) zijn er grofweg twee mogelijkheden: in het eerste geval vertelt de opdrachtgever wat er gebouwd moet worden en voert de aannemer dat uit, in het andere geval vraagt de opdrachtgever de markt om een oplossing voor een situatie of probleem. Het ontwerp ligt dus óf bij de opdrachtgever, óf bij de opdrachtnemer. In een bouwteam is dat anders: dan ontwerpen opdrachtgever en opdrachtnemer samen. Ze brengen hun gezamenlijke expertise in en die werkwijze leidt vaak tot minder risico's, betere kwaliteit en een financieel aantrekkelijker project.

Bouwteams zijn een uitingsvorm van een twee-fasen contract. Die naam verwijst naar de twee fasen van een project – de ontwerpfase en de uitvoeringsfase. Het is een vorm waarvan steeds meer partijen de voordelen inzien, omdat ze merken dat het leidt tot meer onderling begrip en vertrouwen. Dat is niet alleen prettig samenwerken, het heeft ook financiële voordelen, ziet Maurice Wielink, kenniswerker bij CROW en docent van de cursus 'Aanbesteden in twee-fasen: bouwteams'. "Ik durf wel te zeggen dat 80 procent van de faalkosten niet ontstaat door technische problemen, maar door miscommunicatie of wantrouwen. Als je meer aandacht besteedt aan samenwerking kun je dat voorkomen."

Bouwteams zorgen er ook voor dat in een project minder meerwerk en financiële escalaties ontstaan. "Die zijn namelijk vaak het gevolg van onverwachte zaken die voorkomen kunnen worden als de aannemer de kans krijgt zijn kennis eerder in het proces in te brengen", zegt Maurice. "In een bouwteam is dat het geval." Deze samenwerkingsvorm beoogt dus vooral het voorkomen van problemen, zodat je die later niet hoeft op te lossen. Maurice: "Voorkomen kost altijd minder dan herstellen. Stel dat het voorkomen van een tegenvaller leidt tot twee procent minder kosten, dan geef je als opdrachtgever één procent minder uit en houd je als aannemer één procent meer over. Een win-winsituatie."

Of het werken met een bouwteam zinvol is, hangt af van drie factoren. De eerste is de projectcontext: leent het project zich ervoor. Dan is er de interne context: hoe ziet de organisatie eruit en welke contractvorm past daarbij. En tot slot de externe context: wat is de situatie met betrekking tot prijzen, beschikbaarheid van bouwmaterialen en interesse vanuit de markt. "Je zult altijd een afweging moeten maken op basis van die factoren. Geen enkele contract- of aanbestedingsvorm is de oplossing voor alles."

De cursus wordt zowel regulier als incompany gegeven en de deelnemers zijn veelal afkomstig van opdrachtgevers, zoals gemeenten. Maar ook voor aannemers is het interessant om hier meer over te leren. "Als je als aannemer wilt inschrijven op een aanbesteding waarbij is gekozen voor een bouwteam, is het handig om te weten hoe je dat doet en wat je rechten en plichten zijn", stipt Maurice aan. "Dus als aannemer kun je er zeker je voordeel mee doen." Daarnaast is het een aanrader om de cursus als projectteam incompany te volgen. "Als je als projectteam aan de slag gaat met een bouwteam en even de do's en don'ts scherp op een rijtje wilt, is dat heel waardevol."

De cursusopzet is zodanig dat niet zozeer wordt voorgeschreven 'hoe het moet', legt Maurice uit. "We steken veel meer in op het laten zien welke keuzes je tegenkomt." Zo ontdekken de cursisten al brainstormend wanneer een project geschikt is voor een bouwteam, wat je allemaal zou moeten opnemen in een bouwteamovereenkomst en waar je tijdens de uitvoering zoal tegenaan kunt lopen. Ook is er aandacht voor de rolverdeling tussen opdrachtgever en opdrachtnemer: wie doet wat in een bouwteamsamenwerking. Tot slot komt de zachte kant van samenwerken ook aan bod. Maurice lacht: "Daar hadden we tien jaar geleden niet mee aan hoeven komen in onze sector."

De cursus Aanbesteden in twee-fasen: bouwteams duurt één dag en wordt op 27 maart gegeven in Eindhoven. Er zijn nog plekken beschikbaar. Inschrijven kan hier.

• Bouwteams
• Online kennismodule Aanbesteden
• Twee fasen aanpak en bouwteams