Theo Vel Tromp en Adamo Kaija over de kracht van BIM

Theo Vel Tromp en Adamo Kaija staan te boek als de twee pioniers binnen de gemeente Utrecht en hebben al vele collega’s enthousiast gemaakt over de BIM-methodiek (Bouwwerk Informatie Management). De CROW incompany-opleiding BIM Professional speelt daarin een belangrijke rol. Maar waarom willen ze zo graag dat meer organisaties kiezen voor deze vernieuwende aanpak?

Adamo Kaija is informatiseringsadviseur en vertelt: "BIM is veel meer dan een methodiek. Je praat hier echt over een veranderopgave, waarbij het draait om samenwerking en vertrouwen. Je werkt met elkaar aan hetzelfde doel en iedereen heeft toegang tot dezelfde informatie. Dat vraagt om een open houding, maar het levert ook zoveel op. Stel je een digitale omgeving voor waarin je direct kunt zien waarom een project vertraging oploopt of welke keuzes je moet maken om binnen het budget te blijven. Dat is de kracht van BIM: samen werk je aan transparantie, voorspelbaarheid en betere besluitvorming."

Theo: "Bij onze gemeente werken we al jaren met enorme hoeveelheden data over alle assets in onze openbare ruimte. Van lantaarnpalen tot bruggen. Maar die data was vaak verspreid, incompleet of moeilijk vindbaar. Dat zorgde voor faalkosten, frustratie en dubbel werk."

Adamo: "In 2019 besloten we dat dit anders moest. Als informatiseringsadviseur kwam ik in aanraking met BIM. BIM gaat verder dan het digitaliseren van tekeningen; het is een integrale aanpak voor informatiebeheer. Alles draait om actueel, betrouwbaar en complete data, oftewel de ABC-methode. Daarmee kun je efficiënter werken, faalkosten verminderen en de samenwerking verbeteren. De overstap naar BIM kwam ook voort uit de behoefte aan lean management. We moesten als gemeente structureel bezuinigen, en dat zette ons aan het denken: hoe kunnen we slimmer werken? BIM bleek hiervoor de perfecte methodiek."

Theo: "Het zorgt ervoor dat informatie altijd beschikbaar is en dat er minder tijd verloren gaat aan het zoeken naar gegevens of herstellen van fouten. Bovendien brengt het transparantie in processen. Dat was in het begin wennen, want niet iedereen is direct enthousiast als hun werk ineens inzichtelijker wordt voor anderen. Dat werd ook wel als confronterend ervaren, heb ik gemerkt. Dus dat vraagt ook goede samenwerking om elkaar hierin mee te nemen."

Theo: "In eerste instantie hebben we een pilot gedaan met een rioolgemaal. Dat project was eigenlijk gepland voor over vijf jaar, maar door de BIM-methodiek konden we het al na een half jaar richting uitvoering brengen. Tijdens die pilot zagen we ook meteen wat de meerwaarde was. Zo ontdekten we fouten in onze 2D-tekeningen, zoals verkeerde hoogtes. Dat soort afwijkingen kan op termijn miljoenen euro’s aan onnodige kosten veroorzaken. Dankzij BIM kunnen we die problemen nu eerder signaleren en aanpakken."

Adamo: "Het traject begon klein, maar inmiddels hebben we de aanpak over meerdere afdelingen uitgerold. We werken in een Common Data Environment, een CDE, waar alle betrokken partijen – van ontwerpers tot uitvoerders – met dezelfde, actuele data werken. Die integratie maakt het verschil."

Theo: "Inmiddels hebben we meerdere teams opgeleid via de opleiding BIM Professional van CROW. Ik heb cursusleider Peter van de Ven ook benaderd om de cursus als een incompany training aan te bieden binnen onze gemeente, zodat iedereen dezelfde taal spreekt en weet wat er van hen verwacht wordt. Dat was een bewuste keuze: investeren in mensen is echt essentieel voor een succesvolle implementatie van BIM."

Theo: "CROW is een onafhankelijke organisatie die niet alleen denkt vanuit de opdrachtgever of de opdrachtnemer, maar echt breed kijkt naar wat de markt vraagt en nodig heeft. Dus ook als het gaat om BIM. Dankzij de cursus zijn medewerkers van verschillende afdelingen opgeleid in de methodiek. De theorie is uiteraard belangrijk, want je moet alle termen wel begrijpen en kunnen toepassen. Maar de cursus is ook heel praktijkgericht. Zo brengen deelnemers hun eigen casussen in, waar ze direct mee aan de slag kunnen. Dat maakt het heel tastbaar. Bovendien leren we rollen en verantwoordelijkheden beter begrijpen. Wie is verantwoordelijk voor welke data? En hoe zorgen we ervoor dat de informatielevering compleet is?"

Adamo: "Een groot voordeel van de cursus is dat het de drempel verlaagt voor mensen die nog twijfelen over BIM. Door praktijkvoorbeelden en concrete resultaten te laten zien, raken mensen sneller overtuigd. In het begin hadden we moeite om voldoende deelnemers te vinden, maar inmiddels zijn we al bij de vierde cursusronde en de vijfde staat op de planning. Ook andere gemeenten sluiten nu aan. Dat laat zien hoe waardevol deze cursus is, niet alleen voor Utrecht, maar ook voor anderen."

Adamo: "De effecten van BIM zijn zowel financieel als organisatorisch zichtbaar. Neem bijvoorbeeld onze projecten rond waterbeheer. Voorheen hadden we vaak te maken met onvolledige gegevens, wat leidde tot inefficiënte planningen en faalkosten. Nu zien we bij elk project direct welke informatie ontbreekt en waar we aan moeten werken. Dat bespaart niet alleen tijd, maar ook geld. Daarnaast merken we dat de samenwerking tussen afdelingen soepeler verloopt, omdat iedereen dezelfde data gebruikt."

Theo: ‘Wat ik persoonlijk indrukwekkend vind, is hoe BIM ons helpt om toekomstbestendig te werken. Een goed voorbeeld is de renovatie van een brug. Voorheen moesten we vaak opnieuw beginnen met het verzamelen van data, maar nu kunnen we bestaande gegevens hergebruiken. Ook kunnen we met BIM beter voorspellen welke onderhoudswerkzaamheden nodig zijn, waardoor we onverwachte kosten voorkomen. Het gaat niet alleen om kostenbesparing, maar ook om duurzaamheid en verantwoord omgaan met middelen."

Theo: "Ons doel is om BIM volledig te integreren in de hele organisatie, zodat het een standaard werkwijze wordt. Dat vraagt om een cultuuromslag, want niet iedereen is gewend om zo transparant en gestructureerd te werken. Maar de resultaten spreken voor zich. We willen dat elke afdeling – van stadsontwikkeling tot beheer – dezelfde methodiek gebruikt, zodat we efficiënter en effectiever samenwerken."

Adamo: "We hopen ook andere gemeenten en organisaties te inspireren om met BIM aan de slag te gaan. Wat ik al zei: het is echt een veranderopgave, maar een die de moeite waard is. Daarom blijven we inzetten op de BIM-cursus van CROW. Hoe meer mensen deze methodiek omarmen, hoe groter de impact. Het is niet alleen goed voor de gemeente Utrecht, maar ook voor het bredere maatschappelijke belang."

• Opleiding BIM Professional (incompany)
• Datagedreven assetmanagement
• BIM