Rondje in de regio: hoe ga je om met zwerfafval?

Het is soms moeilijk om het kwaliteitsniveau met betrekking tot zwerfafval bij te houden. Zeker als de hoeveelheid zwerfafval toeneemt. Dit zagen ze ook in Oss. Zij vroegen aan andere gemeenten een aantal vragen:

• Zien jullie een toename van zwerfafval?
• Hoe gaat jullie gemeente om met zwerfafval?
• Wat is de wijze van opruimen door aannemers, op basis van  beeld of frequenties? En wat zijn jullie ervaringen?.
• Hoe gaat jullie gemeente om met handhaving? En heeft dit effect?

 
Met een rondje langs de gemeenten is te zien dat het een vraagstuk is bij meerdere organisaties. Maar ook is te zien dat er nagedacht wordt over oplossingen.
 

’s-Hertogenbosch

In ‘s-Hertogenbosch lijken ze ook te maken te hebben met een toename in de hoeveelheid zwerfafval. Waar dit precies vandaan komt kunnen ze moeilijk zeggen. Wel hebben ze een verklaring voor het beeld: “Deze maanden is zwerfafval veel zichtbaarder, doordat het nog niet groen is. In beplanting zie je het nu ook veel sneller liggen terwijl dit mogelijk niet het geval is als beplanting in blad staat en bermen weer groeien.”
 
Om het zwerfafval aan te pakken wordt geruimd op basis van beeldkwaliteit. “Dit gaat redelijk goed”, zo laat de gemeente weten, “maar kan bijvoorbeeld door allerlei factoren worden beïnvloed, zoals carnaval of drukke zomeravonden. Dit leidt altijd tot een toename.”
Handhaving kan hier volgens ‘s-Hertogenbosch weinig in betekenen, omdat zij alleen in kunnen grijpen als de dader op heterdaad wordt gepakt.
 

Breda

In Breda hebben ze geen harde cijfers dat de hoeveelheid zwerfafval toeneemt, al heerst het vermoeden van wel. “Vooral op ‘anonieme plekken’ lijkt er een toename zijn”, zo laten ze weten, “We zetten dan ook meer in om zwerfafval te ruimen.”
 
Om zwerfafval tegen te gaan is er ook meer communicatie en educatie. “Maar de focus ligt vooral op gewoon ruimen. Dit gebeurt door eigen mensen samen met de sociale werkvoorziening.” Breda heeft hiermee het beheer omtrent zwerfvuil in eigen hand, “dit geeft zeker voordelen. Hierdoor kunnen we snel schakelen op vervuiling.”
 

Helmond

Helmond ziet enkele hotspots waar zwerfafval toeneemt, zoals bijplaatsing bij vuilcontainers. De dienst die het bijhoudt doet dit op basis van beeldkwaliteit. De ervaringen hiermee zijn positief. “We zien echter wel dat het takenpakket van de inzet in de praktijk uitgebreid wordt. Hierdoor blijft er minder tijd over voor de aanpak van zwerfvuil.”
 
Helmond houdt de kwaliteit van het ruimen goed in de gaten. Door regelmatig te schouwen en rapportages uit te brengen hebben ze een goed beeld van de kwaliteit en dienstverlening.
Ook handhaving doet mee. Hoewel rechtstreekse vervuiling alleen op heterdaad kan worden aangepakt, wordt bij bijplaatsing wel onderzoek uitgevoerd. “Toezicht en handhaving voert dan controles uit om de veroorzaker te achterhalen. Hier worden dan boetes op uitgedeeld.”
 

Tilburg

“Er is zeker een toename van bijplaatsingen wat voor meer zwerfafval zorgt en over het algemeen een verloederend beeld geeft”, zo zien ze bij de gemeente Tilburg. Om dit aan te pakken zijn ze bezig met enkele experimenten. Zo ruimen ze minder op beeld, maar zijn ze meer aanwezig waar de mensen zijn, zoals in de binnenstad. Ook maken ze stadsdelen helemaal goed schoon, om er vervolgens een langere tijd niet te komen. “Dit, in plaats van een continu beeld. Zoals we gebruikelijk werken.”
 
Hoewel ook handhaving zich bezighoudt met de bestrijding van bijplaatsingen, ziet de gemeente dat inwoners van de stad hier zelf ook actief mee zijn. “We zien ook een tendens dat de mensen in ieder geval via social media elkaar aanspreken. Zij zijn  zich er wel meer van bewust dat ze als inwonersr zelf aan de lat staan voor de vervuiling van de stad.”
 

Eindhoven

Sommige locaties ‘nodigen uit’ tot meer zwerfafval dan andere plekken. Dat ziet de gemeente Eindhoven. Op de parken na ontvangen zijn geen signalen dat er een toename is van de hoeveelheid zwerfafval. “Bij specifieke voorzieningen zoals ondergrondse containers en achter PoP-stations zien we dat er meer zwerfafval is dan elders. Met name de ondergrondse containers worden een steeds groter probleem als het gaat om bijplaatsen.” Ook uit-het-oog-is-uit-het-zicht-locaties zoals (bij nacht) parkeerterreinen op industrieterreinen en in de omgeving van hoogbouw zijn hotspots. “Daarnaast kennen we de pieken tijdens het evenementenseizoen of de routes tussen onderwijsinstellingen en supermarkten. Jaarlijks is er ook een hotspotanalyse en doen we actief aan communicatie tijdens het parkseizoen.”
 
In de hele stad geldt een ‘standaard’ beheerniveau, ook voor zwerfafvalbeheersing. Dit is beeldkwaliteitsniveau B. Uitzondering is het centrum-gebied waar beeldkwaliteitsniveau A geldt.
“Beeldkwaliteitsniveau B is vastgesteld door de Raad. Echter, door een gunstige aanbesteding beheren we de stad sinds 2015 op A-niveau.”
 
Eindhoven houdt zich verder actief bezig met inwonersparticipatie door het initiëren en faciliteren van ‘opschoondagen’, ‘buurtconciërge’ en Adopteer een Straat. Op dit moment zijn er 400 vrijwilligers die de handen uit de mouwen steken voor een schone, mooie en groene stad.
“In relatie tot zwerfafval met name op strafrechtelijke-basis, ofwel; ‘heterdaadjes’. Daarnaast, in het geval van illegale stort (bijzet en bijplaatsing) worden soms afvalzakken opengemaakt om adresgegevens te kunnen vinden en mensen te bekeuren”, zo vertelt Eindhoven. Al zijn ze wel van plan dit traject aan te passen. “Nu moeten wij bewijzen dat afval afkomstig is van de vervuiler. Er wordt verkent of het mogelijk is dat de vervuiler moet bewijzen dat het niet zijn afval is.”