"Onder het plaveisel is ook openbare ruimte"

Van der Woude hield het 180-koppige gehoor - in congrescentrum Papendal in de bossen bij Arnhem - een uitdaging van formaat voor. “Net als in de 19e eeuw, toen het Nederlandse maaiveld tot op de millimeter nauwkeurig in kaart werd gebracht, staan we aan de vooravond van eenzelfde mega-operatie. Maar nu ónder het maaiveld”, stelde de planoloog bij de gemeente Amsterdam. Waarmee hij een pleidooi hield voor het nauwkeurig in kaart brengen van alle kabels en leidingen tot een diepte van 4 meter. “Want we weten niet wat er allemaal onder grond ligt. En dat is raar, zeker wanneer je je beseft dat we voor een enorme uitdaging staan.” Waarop Van der Woude cijfers over het datagebruik in de eerste jaren van deze eeuw liet zien. “Tussen 2002 en 2016 groeide het dataverkeer met 24.000 (!) procent. Onze hele samenleving is ondertussen al op internet gebaseerd. En dat wordt nog meer. Zeker met de komst van autorijden 2.0 en het zogenoemde internet of things. De groeicurve van de internetgedreven economie loopt steiler dan die van de Rotterdamse haven of mainport Schiphol.”

Brei

Maar hoe moet dat met al die extra glasvezelkabels in de Nederlandse bodem, vroeg Van der Woude zich af. “Moet dat bovenop de brei die nu al in de Amsterdamse bodem ligt? Een brei van kabels en leidingen waarvan overigens de helft al niet meer wordt gebruikt.” 
Van der Woude houdt zijn gehoor voor dat er een miljardenoperatie in het verschiet ligt. “Weesnetwerken moeten worden opgeruimd. Maar we weten niet goed wat waar ligt. Om grote graafschades te voorkomen en om geautomatiseerd graven in de toekomst mogelijk te maken, moeten we nauwkeurig in kaart gaan brengen wat er allemaal in de grond ligt. Onder het plaveisel ligt ook openbare ruimte.” 

Klimaatverandering

Annemieke Nijhof, CEO van Tauw, hield een verhaal dat niet minder ingrijpend is voor de infrasector. Maar dan vooral als die sector niets doet. Klimaatverandering is immers een minstens net zo grote opgave. Zeker voor steden. En ondanks dat de oplossingen volgens Nijhof niet bijzonder complex zijn, is er volgens de topvrouw wel een omslag in het denken nodig. 
Nijhof vertelt over de tijd dat ze toekomstscenario’s maakte voor het ministerie van VROM. “Door die ervaring weet ik dat we in Nederland heel slecht zijn in het maken van toekomstverkenningen. In geen enkel plan dat we 20 jaar geleden maakten, namen we de recessie mee als aannemelijk scenario. En nog steeds durven we een oorlog, een overstroming of een daling in gebruikt kantooroppervlak niet in te calculeren. Maar het zijn wel degelijk zaken waar je rekening mee moet houden.” 
En dan het liefst niet nadat het al is misgegaan, betoogt Nijhof. “Kunnen we ook eens een keer plannen en beleid maken zonder dat er eerst een ramp moet gebeuren?”, vraagt ze zich ten overstaan van de plenaire zaal af. “De ervaring leert dat het in Nederland eerst heel veel geld moet kosten voordat we aan de slag gaan. Met alle intelligentie in deze zaal is dat toch helemaal niet nodig?” 

Quick wins

Steden klimaatbestendig maken is volgens Nijhof niet moeilijk of duur. “Water stroomt altijd van hoog naar laag en in de schaduw van een boom is het koeler dan op een betonnen plein. Soms helpt het bij wateroverlast dus al om een verkeersdrempel te verwijderen. En zo zijn er vele quick wins. Vaak al te realiseren tijdens regulier onderhoud.”
Nijhof ziet het woord ‘pilot’ graag verdwijnen uit de sector. “Daar zijn er al teveel van. Werk liever, zoals in de auto-industrie, met prototypes en standaardisatie. Daar kun je ook nog geld mee verdienen.”
Ze waarschuwt bovendien voor het steeds verder wegcalculeren van de menselijke factor uit de branche. “Ik zie liever een mens die het groen in de stad onderhoudt dan een automatische beregeningsinstallatie. Dat zijn zaken die we ook moeten meenemen in onze kosten-batenanalyses.”
Nijhof eindigt haar pleidooi met een oproep. “Ik word zo langzamerhand ongeduldig. Er worden te veel kansen gemist. We zijn hier met velen. Laten we samen strijden om de routines te veranderen, de aanbestedingsprocessen aan te passen. En praat met elkaar!”

Paperrondes

Na de plenaire opening in de ochtend op de eerste dag is de rest van de CROW Infradagen 2016 gevuld met paperrondes. De onderwerpen liepen uiteen van bitumen en asfalt tot aan beheer en onderhoud en duurzaamheid. Lees het verslag van dag 1 (22 juni 2016) en dag 2 (23 juli 2016).