Hitte in Nederland: steden zijn woestijnen van beton

Kantoorgebouwen worden veelal van glas gemaakt, de steden zijn woestijnen van beton met asfalt en klinkers. Al deze bouwsels houden warmte vast. Steden zijn daardoor ware hitte eilanden.

De hitte zorgt voor minder arbeidsproductiviteit en gezondheidsproblemen. In de meest extreme gevallen, zoals de hittegolven van 2003 en 2006, kan het zelfs leiden tot doden.
De stad trekt zelfs zoveel hitte aan dat het een eigen microklimaat heeft. Als het in de Zuid-Hollandse polder 26 graden is, kan het in het centrum van Rotterdam tot wel 9 graden warmer zijn. Vooral ’s nachts kan dat leiden tot weinig rust; omdat het lichaam alleen maar bezig is met koelen. De nachttemperatuur neemt bovendien telkens een beetje toe met elke warme dag.

Nederland loopt achter op de rest als het gaat om hittebestendig bouwen. Hier wordt nog op dezelfde manier gebouwd als 20 jaar geleden: grote ramen met slechte zonwering.

Zonwering aan de buitenkant zou al een oplossing bieden. Ook meer groen op daken, gevels of in de stad helpt. Bomen en groen slaan vocht op. Als dat verdampt zorgt dat voor verkoeling. Op 100 meter afstand van een groot park kunnen onderzoekers al 6 graden lagere temperaturen meten.

Inmiddels hebben enkele steden het idee al opgepakt. In Rotterdam is 235.000 vierkante meter aan daktuinen aangelegd. Ook Arnhem heeft zelfs een hittekaart opgenomen. Zo mag een industrieterrein waar ’s avonds niemand is best wat warmer zijn. Een wijk met een bejaardenhuis echter niet. Arnhem heeft al relatief veel groen, omdat het grote stadsparken zoals Sonsbeek heeft.

Ook kan de overeenkomst met de energietransitie ingezet worden. Zonnepanelen en -collecteren zorgen voor minder opwarming van de directe omgeving. De warmte wordt immers omgezet in elektriciteit of warm water.

Als afsluiting worden vier tips gegeven om verkoeling terug te halen naar de stad:

1. Bouw een leidingennetwerk onder grote stadspleinen, gebruik koud winterwater als verkoeling. Het opgewarmde water sla je op voor de winter, als het gebruikt kan worden voor onder meer de stadsverwarming.

2. Zonwering buiten het pand koelt enkele graden meer dan zonwering binnen het pand.

3. Haal bestrating bij parkeerplekken of speeltuinen weg en beplant ze met gras: dat vangt water op en verkoelt.

4. Steden dijen meestal in een cirkelvorm uit. Voor de temperatuurregulering is het beter om vingervormig uit te breiden: lange landtongen van bebouwing afgewisseld met groene stroken.