CROW enthousiast over aangekondigde transitie Rijkswaterstaat

CROW heeft het rapport[1] dat McKinsey opstelde voor Rijkswaterstaat over ‘de toekomstige opgave’ met veel interesse gelezen. De brief[2] van de Minister van Infrastructuur en Waterstaat aan de Tweede Kamer heeft de beoogde transitie kracht bijgezet. Een betere risicoverdeling en ruimte voor gezonde marges zijn belangrijke onderwerpen in het rapport. De oproep waarin RWS aangeeft de transitie niet alleen te kunnen realiseren, dat zij daarbij hulp nodig heeft van opdrachtnemers binnen en buiten de GWW-sector én van andere opdrachtgevers, is door CROW positief ontvangen.
 
CROW herkent zich in de ontwikkelingen die in het rapport worden beschreven. Mark Hofstede projectmanager geïntegreerd contracteren bij CROW: “De vraag naar een andere manier van samenwerken in de GWW-sector is urgent. Dat zien we niet alleen bij grote organisaties en bij grote werken. We zien dat ook bij kleine en middelgrote projecten, bij het MKB, bij Provincies, Waterschappen en Gemeenten. Men is het zat om al vechtend met elkaar het project te doorlopen, maar de oplossing voor het probleem is niet eenvoudig. Het zit in cultuur en cultuurveranderingen vragen een lange adem.”
 
Rijkswaterstaat toont lef door onderzoek te doen naar de sector, maar vooral om in dat onderzoek ook kritisch te kijken naar haar eigen rol vindt Hofstede. Om de transitie naar een financieel gezonde, concurrerende en innovatieve GWW-sector in te zetten zijn er aanjagers nodig. Die aanjagers zijn er gelukkig wel in de sector. Zij weten zich meer en meer naar de voorgrond te bewegen. “De tijd dat een goed initiatief altijd gekoppeld moest zijn aan een grote opgave ligt achter ons. Juist de kleine gedurfde initiatieven, die direct toepasbaar zijn, staan op dit moment in de belangstelling. Kijk bijvoorbeeld naar de enorme energie rondom Bouwteams. Deze energie is echt niet ontstaan in projecten van honderden miljoenen.”
 
Het rapport van McKinsey vertelt ons dat Rijkswaterstaat een viertal concrete maatregelen kan nemen:

1. Zij kan de risico’s van projecten verlagen door grote projecten te verkleinen en voor projecten met een hoge complexiteit een ‘twee-fasen- proces’ te introduceren, waarin pas ná de ontwerp- of engineeringsfase de prijsbepaling voor de bouwfase volgt.
2. Zij kan een portfolio-aanpak introduceren voor projecten met een repetitief karakter of projecten binnen een ontwikkeltraject.
3. Zij kan randvoorwaarden verbeteren zoals het beperken van complexiteit bij projecten, explicieter voorschrijven van innovaties, het breder inzetten van alliantiecontracten, opzetten van een constructieve dialoog rondom risico’s, het opnemen van projectspecifieke duurzaamheidsdoelstellingen en het wegnemen van barrières in bijvoorbeeld regelgeving en de bescherming van intellectueel eigendom.
4. Om in te spelen op de kansen die nieuwe technologieën voor informatievoorziening, ICT-toepassingen en Smart Mobility bieden, wil zij technologisch georiënteerde bedrijven activeren en een sterkere positie geven voorafgaand aan de start van projecten, in plaats van de rol van (onder-)opdrachtnemer die pas later in de ontwerp- en/of realisatiefase wordt betrokken.

 
CROW gaat deze maatregelen als kennisplatform voor onder andere de Grond-, Weg- en Waterbouw, onder de aandacht brengen van andere opdrachtgevers. Voor een deel gebeurt dat al in bestaande producten en diensten, maar er is altijd ruimte voor verbetering en meer focus. Ad van Leest projectmanager actualisatie UAV-GC bij CROW: “In contractvoorwaarden, risicotoedeling bij de aanbesteding en in de bescherming van intellectueel eigendom is nog veel mogelijk. In de actualisatie van de UAV-GC, waarbij de sector paritair werkt aan een herziening van de voorwaarden, zijn dit onderwerpen van gesprek. Opdrachtnemers vinden het belangrijk dat hun innovaties en ideeën beter beschermd worden. Opdrachtgevers snappen dat de huidige risicoverdeling in onbalans is geraakt.”
 
Oplossingen behoeven niet altijd gezocht te worden in nieuwe processen, nieuwe ideeën of nieuwe initiatieven. Ook bestaande kennis kan goed (her-)gebruikt worden. Bij het in het rapport genoemde ‘twee-fasen-proces’ kan de toepassing van de RAW-systematiek een goede oplossing zijn voor een contract met een heldere risicoverdeling. Door bestaande kennis toe te passen gaat er geen tijd verloren aan een ontwikkel en introductieperiode. Producten en diensten moeten bijdragen aan de samenwerking, niet andersom.
 
Het rapport constateert dat de productiviteit in de bouw structureel achterblijft bij andere industrieën. Onderzoek wijst uit dat de groei van productiviteit en uitgaven aan digitalisering gecorreleerd zijn. Op het gebied van nieuwe technologieën voor informatievoorziening wil CROW een belangrijke bijdrage leveren. Door middel van het Linked Data Platform is CROW bezig om publicaties, normen en richtlijnen óók in data aan te bieden. Hofstede: “Informatie wordt steeds vaker in context én data aangeboden. Op die manier is het mogelijk om de informatie voor mensen begrijpelijk te houden, maar veel specifieker te gebruiken in projecten, contracten en verificatie en validatie methoden. Alles moet bijdragen aan een omgeving waarin opdrachtgevers, opdrachtnemers, onderaannemers en leveranciers elkaar beter begrijpen en eenvoudiger kunnen samenwerken.”
 
Enorme uitdagingen
Nederland staat voor enorme uitdagingen. Voor de GWW-sector zijn dat soort uitdagingen geen onbekend terrein. Al lange tijd werken partijen in deze sector onder hoge tijdsdruk, in een complexe omgeving met een enorme hoeveelheid aan uiteenlopende belangen. Hofstede: “Laten we daarom met zijn allen ook positief zijn. We staan voor enorme uitdagingen, maar dit is een sector die zo’n uitdaging wel aan kan. De manier waarop we met elkaar financieel gezonder, concurrerender, duurzamer en innovatiever worden is nog niet vormgegeven in een panklare oplossing. Dit is echter wel een sector die al heeft geleerd dat er samengewerkt moet worden om tot zo’n oplossing te komen. Het besef is er, nu moeten we gezamenlijk aan de slag.”