IMBOR: de standaard voor beheer van de openbare ruimte

Het Informatiemodel Beheer Openbare Ruimte (IMBOR) biedt hier een oplossing voor. Het IMBOR is een standaard die helpt om gegevens over objecten in de openbare ruimte op een uniforme en begrijpelijke manier vast te leggen. Het model zorgt ervoor dat iedereen, van beheerders tot aannemers en softwareleveranciers, dezelfde ‘taal’ spreekt. Dit voorkomt gegevensverlies, verbetert de samenwerking en maakt beheerprocessen efficiënter.

Het IMBOR is een informatiemodel dat beschrijft hoe gegevens over objecten in de openbare ruimte – zoals bomen, zitbanken, lantaarnpalen en wegen – worden vastgelegd. Het informatiemodel kan worden gezien als een soort woordenboek voor het beheer van de openbare ruimte. Het model bevat definities van:

• Objecttypen: objecten die daadwerkelijk voorkomen in de openbare ruimte. Dit zijn de objecten die, met al hun gegevens, in een beheersysteem worden geregistreerd.
• Verschijningsvormen: objecttypen kunnen verschillende verschijningsvormen hebben. Zo heeft het objecttype ‘beweegbare brug’ meerdere verschijningsvormen, zoals bijvoorbeeld een ‘basculebrug’ of ‘ophaalbrug’.
• Attributen: eigenschappen of kenmerken van objecten, zoals het ’aanlegjaar’, de ‘hoogte’ of ‘type bediening’.
• Domeinwaarden en eenheden: attributen hebben soms een beperkt aantal toegestane waarden, zoals ‘type bediening’ de domeinwaarden ‘elektrisch’, ‘handmatig’, ‘hydraulisch’, heeft. Ook is beschreven in welke eenheid het attribuut wordt uitgedrukt, zoals ‘centimeter’ of ‘kilogram’.
• Naast attributen is het mogelijk om ook andere gegevens aan objecten te koppelen, zoals informatieobjecten (een ‘memo’), functies (het ‘opvang van hemelwater’), materie (‘betongranulaat’), rollen (een ‘beheerder’) en actoren (een ‘gemeente’).

Het informatiemodel gebruikt een slimme structuur om bovenstaande gegevens, volgens internationale standaarden, te ordenen met behulp van klassen en semantische relaties:

• Klassen: een klasse is een verzameling van bepaalde attributen, semantische relaties, informatieobjecten en verschijningsvormen. De klasse ‘geo-object’ heeft bijvoorbeeld het attribuut ‘geometrie’ en ‘relatieve hoogteligging’. Als een bepaald objecttype onder de klasse ‘geo-object’ valt, dan betekent dit dat alle attributen, semantische relaties en informatieobjecten in de klasse ‘geo-object’ bij dat bepaalde objecttype behoren. Met het gebruik van klassen wordt voorkomen dat in het IMBOR bij veel objecttypen steeds dezelfde attributen worden herhaald.
• Klassenstructuur: de diverse klassen zijn geordend in een logische structuur. De klasse ‘geo-object’ valt bijvoorbeeld onder de klasse ‘fysiekobject’. Als een bepaald objecttype valt onder de klasse ‘geo-object’, dan valt het ook onder de bovenliggende klasse ‘fysiekobject’ en krijgt het dus ook alle attributen, semantische relaties en informatieobjecten uit de klasse ‘fysiekobject’.
• Semantische relaties: een semantische relatie beschrijft de onderling relatie tussen klassen. Soms zijn semantische relaties verplicht: zo moet bijvoorbeeld elk Armatuur minimaal één Lichtbron hebben.

Het beheren van de openbare ruimte brengt uitdagingen met zich mee. Informatie over objecten moet correct worden vastgelegd en uitwisselbaar zijn tussen verschillende partijen, zoals gemeenten, aannemers en softwareleveranciers. Als een beheerder objectgegevens vastlegt conform het IMBOR, is het voor iedereen duidelijk wat er wordt bedoeld. Met deze uniforme standaard worden daarmee fouten, inefficiënties en onnodige kosten voorkomen.

Niet alle gegevens uit het IMBOR moeten worden vastgelegd in een beheersysteem. Wanneer gegevens wel worden vastgelegd, gebeurt dit volgens de voorschriften van het IMBOR, met een verwijzing naar de unieke IMBOR-codering, de IMBOR-URI (Uniform Resource Identifier).

Welke gegevens worden vastgelegd, bepaalt de beheerder zelf. Het IMBOR geeft aan welke gegevens relevant zijn voor het beheer van de openbare ruimte. Wanneer een beheerder gegevens volgens het IMBOR van een andere partij wil ontvangen, moet deze zelf specificeren welke gegevens nodig zijn. Dit kan met behulp van een Informatie Leverings Specificatie (ILS).

Het informatiemodel is ontwikkeld voor een brede groep gebruikers die betrokken zijn bij het beheer van de openbare ruimte. Denk aan:

• Beheerders van de openbare ruimte: gemeenten, provincies, waterschappen, Rijkswaterstaat, Rijksvastgoedbedrijf en andere terreinbeheerders die verantwoordelijk zijn voor onderhoud en beheer.
• Aannemers, ingenieursbureaus, advies- en inspectiebureaus: voor het vastleggen en delen van gegevens tijdens projecten en opdrachten.
• Softwareleveranciers en dataspecialisten: voor het ontwikkelen van databases en applicaties die werken met IMBOR-standaarden.
• Netbeheerders: voor kabels, leidingen en andere infrastructuren.

Of je nu werkt met bomen, wegen of afvalbakken – het IMBOR helpt je om gegevens op een uniforme manier vast te leggen en te delen.

Het IMBOR is gratis beschikbaar. Bekijk de standaarden en technische documenten, waar je het volgende vindt:

• De IMBOR-viewer: bekijk welke gegevens zijn gestandaardiseerd in het IMBOR.
• Downloads: het IMBOR downloaden in de vorm van een Microsoft Access Database en in de vorm van een LinkedData-bestand (RDF).
• SPARQL-Endpoints: voor dataspecialisten is de IMBOR-ontologie met diverse addenda en alignments naar gerelateerde informatiemodellen ook te benaderen via SPARQL-Endpoints.
• Melden van issues: heb je opmerkingen of wensen om het IMBOR te verbeteren? Dan mag je deze melden op de GitHub-pagina. Daar vind je ook een overzicht van alle eerder gemelde issues over het IMBOR en hoe deze zijn verwerkt. In de bijlagen van het Beheerplan IMBOR staat een gebruiksaanwijzing voor GitHub.
• Beheerplan: In het Beheerplan IMBOR staat beschreven hoe de beheerorganisatie van het IMBOR eruitziet en welke werkzaamheden worden uitgevoerd voor het beheer.
• Technische documentatie: voor dataspecialisten is in de technische documentatie nauwkeurig beschreven hoe het IMBOR is opgebouwd, gemodelleerd en gerelateerd aan andere modellen en standaarden.
• Modelleerregels: In de modelleerregels zijn de afspraken vastgelegd over de naamgeving van alle gegevens in het IMBOR en de semantische relaties.
• Best practices: Meerdere best practices zijn uitgewerkt voor het gebruik van het IMBOR in software.

Ben je klaar om met het IMBOR te werken? Dit zijn je volgende stappen:

• Bekijk de IMBOR Viewer en ontdek hoe het IMBOR eruitziet en welke gegevens allemaal zijn gedefinieerd.
• Schrijf je in voor een cursus en leer hoe je IMBOR toepast in jouw organisatie.
• Download de database om het IMBOR in software toe te passen.
• Bekijk alle andere relevante links van het IMBOR 2025

Het IMBOR is bedoeld voor iedereen die verantwoordelijk is voor een betere openbare ruimte. Samen maken we het beheer van de openbare ruimte eenvoudiger, efficiënter en toekomstbestendig.

CROW Academie biedt regelmatig de Basiscursus IMBOR aan. Met deze cursus vergroot je je kennis over het IMBOR en leer je hoe je het informatiemodel kan toepassen in jouw organisatie.

Bekijk de Basiscursus IMBOR

Daarnaast biedt CROW Academie ook de basiscursus Linked Data aan. Deze eendaagse cursus is voor dataspecialisten, software-engineers, informatiearchitecten en data-analisten waarbij je een uitgebreide introductie in Linked Data krijgt.

Bekijk de Basiscursus Linked Data.