Hoe ouder hoe (eigen)wijzer!

Voor het eerst in de geschiedenis overlijden meer fietsers dan automobilisten in het verkeer. Vorig jaar kwamen er 206 fietsers om het leven op een totaal aantal van 613 verkeersdoden. En van die fietsers rijdt een kwart met een e-bike. Logisch, want de laatste jaren zijn er steeds meer e-bikes verkocht, wordt er meer en ook over langere afstanden gefietst. E-bikes worden ook veel door ouderen gebruikt, die kwetsbaar zijn als ze vallen. Moeten ouderen nu verplicht op fietscursus? Ik deel graag mijn gedachtes met jullie.

Cursus is niet voldoende

De roep om verplichte fietscursussen voor ouderen was te verwachten. Die cursussen zijn er. En vaak ook nog volgeboekt. Maar los je het probleem van fietsongevallen op als je deze verplicht stelt? In de Volkskrant van 28 april stond een mooi sfeerverslag van zo’n cursus: een stuk theorie maar vooral ook praktisch oefenen en tips meekrijgen om het zo veilig mogelijk te doen. Toch hoor je in dit soort cursussen ook uitspraken als: ‘Ja, ik ga echt niet de versnelling op een lagere stand zetten bij het opstappen en wegrijden’.  En zo gaat het vaker… de informatie is er, de argumenten zijn er, zelfs is het vaak zo dat mensen het ook zeggen dat ze het willen doen, maar het uiteindelijke gedrag laat wat anders zien. Wat zit daarachter? Wat zijn de weerstanden? Hoe speel je daarop in?

Ons (eigenwijze) brein

De afgelopen jaren is veel kennis beschikbaar gekomen over hoe ons brein werkt, En dan met name over welk gedrag op welke manier mogelijk te beïnvloeden is. CROW werkt hier ook aan mee door middel van het boek en de kennismodule Mobiliteit en gedrag en door daar cursussen en een website op te baseren. Inmiddels merken we dat in de gemeentelijke praktijk de ‘gedragsexpert’ regelmatig wordt geraadpleegd. En om terug te komen op die fietscursus: deze probeert natuurlijk ook bij te dragen aan de kennis, houding en het gedrag van mensen.

Kwaliteit educatie

De wereld van producenten van verkeerseducatie is sterk in beweging om nog meer de juiste doelgroep te bereiken en de kwaliteit van cursussen en projecten te verbeteren. Toetsingen van verkeerseducatieve producten aan onze educatieve checklist zijn een eerste stap op weg naar kwaliteit. Producenten investeren steeds meer moeite en geld in het inzichtelijk krijgen hoe het zit met de effectiviteit van hun interventie.

Een mooi initiatief was te zien op donderdag 17 mei in het TV-programma FOCUS van de NTR. Deze aflevering ging over de kunst van het fietsen en wat neurowetenschappers hierover te zeggen en te onderzoeken hebben. Deze kennis van onder andere de Radboud Universiteit wordt benut om te komen tot een wetenschappelijk onderbouwde fietsvaardigheidstraining. 

Mooi als interventies goed in elkaar zitten… maar nu nog die ouderen daar heen zien te krijgen…

Project ‘Doortrappen’: ouderen zo lang mogelijk veilig laten fietsen

Een van de initiatieven die hierop in probeert te spelen is het project ‘Doortrappen’. Oorspronkelijk gestart door het ministerie van I&W samen met een aantal gemeenten en de vervoerregio Amsterdam. Ouderen zo lang mogelijk veilig laten fietsen is het doel. Een van de uitgangspunten is aan te sluiten bij de plekken waar ouderen komen en daar vooral het gesprek over veilig fietsen aan te gaan. Denk hierbij aan de fietsenhandel, de clubs waar veel ouderen komen en dergelijke. Het in kaart brengen van het netwerk binnen een gemeente wat je zou kunnen aanspreken hiervoor is een van de acties. Dit geeft al vaak eyeopeners. Bijvoorbeeld partijen waar eerder niet aan is gedacht erbij te betrekken. Pilots hebben goede resultaten opgeleverd en verschillende gemeenten staan klaar om verder te gaan. Via de website  www.doortrappen.nl kunt u meer informatie krijgen en bijvoorbeeld de handleiding downloaden om zelf aan de slag te gaan.

Goede initiatieven om samen te werken aan het veilig fietsen van ouderen. Iets waar op alle niveaus (van Strategisch Plan Verkeersveiligheid tot e-biketraining) aandacht voor is de komende jaren. Hopelijk kunnen we hierdoor zorgen dat de mobiliteit van ouderen zo veilig mogelijk is en blijft!

Wilma Slinger
wilma.slinger@crow.nl