Thema Openbaar vervoer
Met de ondertekening van het Convenant Circulair OV hebben het ministerie van IenW, de decentrale ov-autoriteiten, de concessiehouders en ProRail een belangrijke stap gezet richting een volledig circulair openbaarvervoersysteem in 2050. CROW richt zich op op de nulmeting, de monitoring en het delen van goede voorbeelden van circulariteit.
"Het is een belangrijk signaal dat de hele sector op één podium laat zien: we nemen samen onze verantwoordelijkheid", zegt Mathijs den Otter, kenniswerker bij CROW. "Circulariteit is een kernonderdeel van toekomstgericht ov-beleid.” De ondertekening van het convenant tijdens de Dag van het OV in Utrecht markeert het begin van een intensievere samenwerking binnen de sector.
Het convenant sluit aan op de doelstellingen van het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE). Nederland streeft naar een volledig circulaire economie in 2050 en wil in 2030 al 50% minder gebruikmaken van primaire grondstoffen ten opzichte van 2016. Het convenant is het middel waarmee de ov-sector dit doel wil realiseren.
Van ambitie naar actie
In het convenant spreken de betrokken partijen af zich zowel gezamenlijk als individueel in te spannen om de circulaire ambities te realiseren. Daarbij zoeken zij nadrukkelijk de samenwerking met marktpartijen, zoals fabrikanten en leveranciers, maar ook met kennisinstellingen en universiteiten. "We moeten af van het idee dat circulariteit alleen over recycling gaat”, stelt kenniswerker Marcel Sloot van CROW. “Het begint al bij het ontwerp van systemen en processen. Juist daarin kunnen we nu samen het verschil maken.”
Om de ambities te vertalen naar concrete stappen, werken partijen met een routekaart, waarin jaarlijkse activiteiten zijn opgenomen. Deze routekaart is gebaseerd op beleidsanalyses en op de input van de ondertekenaars. Een nog op te richten ambtelijk opdrachtgeversoverleg, waarin alle partijen zijn vertegenwoordigd, gaat de voortgang bewaken. Dit moet zorgen voor betere borging en monitoring van de afspraken in de routekaart.
Rol van CROW: kennis, nulmeting en voorbeelden
Als kennisinstituut neemt CROW een actieve rol op zich in de monitoring van het convenant. In een groot deel van de ov-sector is circulariteit nog relatief nieuw. Daarom komt er eerst een nulmeting die inzicht geeft in de grondstoffenstromen binnen de ov-keten. Mathijs: “Zonder zicht op wat er precies door het systeem stroomt, kun je niet gericht verbeteren. De kracht van CROW zit in het verbinden van data met de praktijk, zodat circulariteit geen papieren ambitie blijft.”
Op basis van de nulmeting zet CROW vervolgstappen richting een bruikbaar monitoringskader. Verder gaat CROW goede voorbeelden opsporen, bundelen en sectorbreed delen. Ook uit andere sectoren die bezig zijn met de circulaire transitie.
Brede blik op materialen en levensduur
Circulariteit in het ov gaat niet alleen over treinen, trams of bussen. Het betreft ook de laadinfrastructuur, elektronische apparatuur, meubilair, en zelfs de kantoorgebouwen van vervoerders. Circulariteit betekent hier: vanaf het ontwerp al nadenken over herbruikbaarheid, materiaalgebruik en wat er gebeurt aan het einde van de levensduur.
“Circulariteit is dus niet alleen een technische opgave, maar vooral ook een gezamenlijke leerreis, waarin ontwerp, beleid en praktijk bij elkaar komen”, aldus Mathijs.
De ondertekening van het convenant is pas het begin. De komende jaren staan in het teken van verdieping, verbinding en vooral: actie. In de rol van kennispartner en aanjager werkt CROW gericht aan bewustwording en praktische ondersteuning. “We doen dit niet alleen voor een duurzamer ov-systeem”, besluit Marcel. “Uiteindelijk draait het om een betere leefomgeving en een planeet die leefbaar blijft voor toekomstige generaties.”
Meer informatie
Delen via