25 jaar Dag van het OV: samenwerking als sleutel tot succes

Je gaat naar de Dag van het OV met... het openbaar vervoer natuurlijk! En het laatste deel van de reis overbrug je dan met de Dag van het OV Express. Want hoe leuk is dat om het laatste stukje naar Utrecht Maliebaan met elkaar af te leggen? Dat voelt weer een beetje zoals vroeger, wanneer je met je klasgenoten op schoolreisje ging. Na enig oponthoud door een technisch mankement reed de Dag van OV Express het Spoorwegmuseum binnen waar de koffie en feestelijke chocolaatjes al lagen te wachten.

Op het Vriendenplein, tussen historische locomotieven, rijtuigen en treinen opende dagvoorzitter Pieter Litjens (CROW) de 25ste editie van de Dag van het OV. Gevolgd door het OV Journaal dat de deelnemers meenam in de ontwikkelingen in de ov-sector.

Een kleine greep uit het journaal:

• De nieuwe nachttrein tussen Zwolle en Schiphol
• 25 jaar ervaring van chauffeurs van strippenkaart tot stoelkoeling
• Slim gebruik van energie: hergebruik van remenergie en vermogen
• Blik op de toekomst door Jonge Veranderaars

In het bestuurlijk forum, onder leiding van dagvoorzitter Pieter Litjens, kwamen vertegenwoordigers uit verschillende hoeken van de sector samen: Freek Bos (Rover), Melanie van der Horst (VRA), Martijn Dadema (Provincie Overijssel), Dylan Koenders (ministerie van IenW) en Hatte van der Woude (OV-NL). Zij gingen in op de uitdagingen waar het ov voor staat en de stappen die nodig zijn om de sector sterker en toekomstbestendig te maken.

De uitkomst van het forum was hoopvol. Er is een brede wens én bereidheid om de handen ineen te slaan en samen te werken. Eén van de ideeën is om te werken aan een gezamenlijke propositie richting het nieuwe kabinet waarin integraliteit en samenwerken centraal staan. Waarin we het belang van een minister van mobiliteit benadrukken en we pleiten om de reiziger weer op één te zetten. Met consistentie, betrouwbaarheid en ruimte voor innovatie als belangrijke pijlers.

Daarna volgde een memorabel moment: de ondertekening van het Convenant Circulair OV. ProRail, alle vervoerders, het ministerie van IenW en de decentrale overheden zetten samen hun handtekening op een oude treindeur – een mooie stap richting een volledig circulair ov-systeem. Benadrukt werd dat we veel kunnen bereiken als we de schouders er samen onder zetten.

In de deelsessie ‘Waar blijft de reiziger?’ bracht René Borsje (DOVA) het veranderende reisgedrag sinds 2019 ter sprake. Belangrijke inzichten uit de presentatie:

• Afname van ov-gebruik: de reizigersaantallen zitten op 91% van het niveau vóór corona. Structurele veranderingen als thuiswerken, minder zakelijke reizen en voorkeur voor alternatieve vervoermiddelen (auto, e-bike) spelen hierin een rol.
• Comfort, prijs, betrouwbaarheid en de beschikbaarheid van ov zijn belangrijke redenen waarom reizigers afhaken.
• Lagere prijzen, frequentere verbindingen en verbeterde betrouwbaarheid zijn volgens reizigers essentieel om hen terug te winnen.

Martijn Rotteveel (CROW) presenteerde in dezelfde sessie het ov-dashboard Staat van het openbaar vervoer, dat inzicht biedt in de kwaliteit en de prestaties van het ov over meerdere jaren. Dit dashboard biedt beleidsmakers handvatten om gerichter in te spelen op regionale en landelijke ontwikkelingen. Speciaal voor de deelnemers aan de Dag van het OV was er een gedrukte versie van de Staat van het openbaar vervoer 2024 beschikbaar, die op veel belangstelling kon rekenen.

Naar het dashboard >

Het imago van het ov is slechter dan de werkelijkheid rechtvaardigt. Dit heeft invloed op reizigersaantallen, werknemerswerving en politiek draagvlak. Om dit te verbeteren, is in 2024 het Imagoprogramma OV gestart, een samenwerking tussen vervoerders, ov-autoriteiten en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Jan van Selm (DOVA) lichtte de achtergrond van het programma toe. Hij benadrukte dat er in het verleden minder aandacht was voor de beeldvorming rond het ov. Dankzij de inzet vanuit verschillende organisaties wordt nu een gezamenlijke aanpak voorbereid om het imago te verbeteren. De aanpak en invulling werden uitgebreid toegelicht en onderbouwd. Heb je vragen, suggesties of ideeën rondom de invulling van het onderzoek? Dan mag je die delen met Roos Zevenboom van OV-NL.

In de OV Talk ging het over kansen en uitdagingen voor de toekomst. Chris Hogeveen (Keolis) en Wouter Koolmees (NS) spraken over de noodzaak van samenwerking, innovatie en het nemen van regie in een tijd van schaarste.

Chris Hogeveen benadrukte dat mobiliteit steeds meer verweven raakt in ons dagelijks leven: “Als ik ov wil gebruiken, wil ik niet wachten, maar instappen en vertrekken.” Hij riep op tot samenwerking binnen de hele keten, van vervoerders en overheden tot reizigersorganisaties, om ov niet alleen efficiënter en duurzamer te maken, maar ook beter afgestemd op de persoonlijke behoeften van reizigers.

Wouter Koolmees schetste een beeld van de uitdagingen waarmee de sector te maken heeft.

• Structurele schaarste: door personeelstekorten, stijgende kosten en de uitstroom van ervaren medewerkers staat het ov onder druk.
• Financiële uitdagingen: de sector moet slimmer samenwerken om te zorgen dat er voldoende middelen beschikbaar blijven voor onderhoud en vernieuwing van infrastructuur.

Bovendien benadrukte hij dat het belangrijk is om niet alleen te praten over het hoe, maar juist over het wat. Hij riep de overheid op om duidelijk te maken welke publieke belangen en doelen richting 2040 centraal moeten staan.

Zoals tijdens het bestuurlijk forum al werd besproken werd de Dag van het OV afgesloten met een oproep tot samenwerking. Een oproep aan alle partijen in de sector om over de eigen schaduw heen te stappen en samen te werken aan een heldere boodschap richting het nieuwe kabinet. Want partijen kijken hoopvol vooruit en hebben uitgesproken met een sterke, gezamenlijke propositie te komen voor investeringen in het ov. De wens om een heldere, eenduidige boodschap richting Den Haag uit te dragen, wordt breed gedragen.

Met een borrel en veel positieve energie kwam deze inspirerende dag ten einde. De boodschap? Samen kunnen we het ov toekomstbestendig maken en de reiziger weer centraal stellen.

Bekijk de foto’s van de 25ste editie van de Dag van het OV