Terugblik

Blik met het videoverslag nog even terug op donderdag 21 april 2016:

Hieronder vindt u het filmpje over de Rotterdamsebaan - boortunnel bij Den Haag, de presentaties en verslagen van de sessies van het Nationaal Congres Aanbesteden en Contracteren 2016.

De weerbarstige praktijk van aanbesteden en contracteren

Een gesprek over leren van de praktijk en leren in de praktijk. Paul Janssen (Gemeente Den Haag) en Michel Langhout (BAM Infra) gingen met elkaar in gesprek over het grootste infrastructurele project in de geschiedenis van Den Haag: de Rotterdamsebaan - boortunnel bij Den Haag. Bekijk het filmpje:
 

 

Presentaties

De presentaties (in pdf) van het Nationaal Congres Aanbesteden en Contracteren 2016:

Parallelsessies ronde 1

1.1 Nieuwe Aanbestedingswet: best belangrijk!

1.3 Risicogestuurd aanbesteden: wat een kans!

1.4 Evaluatie van de UAV-GC 2005 met het oog op een mogelijke actualisering (herhaling in ronde 3)

1.5 Moderne Contracten: zo maakt u de organisatie gereed!

Parallelsessies ronde 2

2.1 UAV-GC en risico's: ieder zijn deel?

2.2 Innovatief aanbesteden in Haarlem: los laten en regie voeren

2.3 Assetmanagement en aanbesteden: hoe sla je twee vliegen in één klap?

2.4 Cont(r)act?!

2.6 Regelarme contracten, 0% vet! Pilot Nijkerkerbrug

Parallelsessies ronde 3

3.1 Open convenant Rotterdam - MKB INFRA: sneller, beter en slimmer werken

3.2 Past Performance: 10 met een griffel en een zoen van de juf

3.3 Bouwteam en EMVI in Almere: een ultieme samenwerking

3.4 Evaluatie van de UAV-GC 2005 met het oog op een mogelijke actualisering (herhaling van ronde 1)

3.6 Met Systeemgerichte Contractbeheersing grip op de zaak

Verslagen

“Als het allemaal zo simpel was, zaten we hier niet”

Meer dan honderddertig professionals hadden zich donderdag 21 april verzameld in Stadion Galgenwaard voor de eerste editie van het Nationaal Congres Aanbesteden en Contracteren. Een nieuw congres voor hen die een rol hebben bij het inkopen, aanbesteden en uitvoeren van werken in de infra en grond- weg- en waterbouw. In de woorden van dagvoorzitter Rogier Rijkers, Hoofd Media CROW: “Een congres waar de weerbarstige praktijk centraal staat, waar deling van kennis, expertise en meningen over oude en nieuwe contractvormen door netwerken en interactie de kern vormt.” Rijkers startte zijn inleiding met een overzicht van de samenstelling van de aanwezigen. De overheid bleek met 35% sterk vertegenwoordigd, 29% was afkomstig van adviesbureaus, 15% uit de kennisclubs, 15% uit de aannemerij en 6% bestond uit overige deelnemers.

Juridisch strijdtoneel

Paul Janssen, Projectdirecteur Rotterdamsebaan Gemeente Den Haag en Michel Langhout, Projectdirecteur BAM Infra, vervolgden het plenaire ochtendprogramma met een uiteenzetting over de uitdagingen in het Rotterdamsebaan project. Ondervraagd door Rijkers werd de weerbarstige praktijk meteen voor het voetlicht gebracht: een technisch complex design & construct project, vaak in de politieke arena besproken, soms zelf op het juridische strijdtoneel, met compromissen en concurrentiegerichte dialoog 1-op-1 met de aanbieders en een groot beroep op omgevingsmanagement. 

Vreemdelingenlegioen

Voor Janssen was BAM Infra de ideale partner gebleken, omdat deze partij juist op het aspect van omgevingsmanagement een goede naam heeft. “De gespreksfase met de aanbieders nam uiteindelijk een jaar in beslag. Een periode die zonder openheid en transparantie langer had geduurd.” Langhout: “BAM Infra heeft een afdeling Tenderstrategie en deze heeft het hele proces vanaf de start in dezelfde teamsamenstelling doorlopen, zo voorkom je mogelijk complicerende overdrachtsmomenten.” Ook de gemeente Den Haag kende een vast tenderteam. Opvallend daarbij was dat tachtig procent van de leden inhuurkrachten waren, of zoals Janssen het noemde: “het vreemdelingenlegioen”.

‘Verras ons’

Bij de aanbesteding werden vier EMVI-criteria gehanteerd: integraal werken, overdracht van risico’s, overlast voor de omgeving en duurzaamheid. Janssen gaf de vier overgebleven aanbieders het advies mee: “maak het meetbaar en verras ons”. De eindbeoordeling werd gedaan door externe deskundigen, niet door de bij de dialoog betrokkenen. Op 1 juli 2020 moet het werk Rotterdamsebaan worden opgeleverd. Volgens Michel Langhout gaat dit “zeker lukken”.  

‘Eigen mening, graag’

Daarna was het podium voor Roderik van Grieken, Directeur Nederlands Debat Instituut, en ‘Het Nationaal Aanbestedingsdebat’. Aan de hand van drie stellingen werden de aanwezigen verdeeld over voor- en tegenstanders. “Bedoeling is dat iedere reactie op een stelling technisch slim is, to the point, dus kort, en een duidelijk eigen mening vertolkt”, aldus Van Grieken. Iedere stelling werd door een deskundige ingeleid.

‘Dat regelen we nog wel’

De eerste stelling: De meeste problemen tussen opdrachtgever en opdrachtnemer worden veroorzaakt door ondeskundigheid van de opdrachtgever. Joost Visser, Hoofd Ingenieursbedrijf Gemeente Groningen, leidde de stelling in die snel resulteerde in een zeer levendige discussie tussen voor- en tegenstanders. ‘Opdrachtgevers nemen te weinig tijd, we regelen het nog wel’, ‘we leggen het bij de opdrachtnemer neer, die lost het wel op’, waren de geluiden die de stelling ondersteunden. 

Onbewust onbekwaam

De meest opvallende opmerking benadrukte het feit dat sommige opdrachtgevers gewoon ‘onbewust onbekwaam’ zijn. ‘Wat wil je als de opdrachtgever afgestudeerd is in de Slavische talen?’, meldde een zeer uitgesproken voorstander van de stelling. ‘Onvoldoende verstand van de grote lijn, maar zeer veel verstand van juist dat ene tegeltje in het bestek’. Opvallend bij deze stelling was overigens het overstappen van Iman Koster, directeur CROW, tijdens de discussie; van het kamp van tegenstanders naar het kamp van voorstanders van de stelling. Kwestie van voortschrijdend inzicht.

Lokaal belang

‘De Aanbestedingswet verplicht gemeenten het plaatselijk bedrijfsleven voorrang te geven’. De tweede stelling, ingeleid door Gerard Smilda, Teamleider Openbare Ruimte van Gemeente Steenwijkerland, werd niet minder fanatiek bediscussieerd. Aspecten als kosten, kwaliteit en efficiency rolden door de zaal. Wel of niet goed voor de concurrentie, men bestreed elkaar stevig.

‘EMVI = top!’

De derde en laatste stelling ging over EMVI: ‘EMVI biedt garantie voor kwalitatief hoogwaardig werk’. De stelling werd ingeleid door Karin Rog, Marketeer ondernemer Reinteninfra. De opmerking die het meeste applaus oogstte, was: ‘Als het zo allemaal zo makkelijk was, dan zaten we niet hier’. EMVI levert een hoogwaardige aanbieding, maar nog niet een hoogwaardig werk, was een aanvulling op deze mening. Voorstanders benadrukten de transparantie, objectiviteit en professionaliteit van het hanteren van EMVI. ‘EMVI=top!’, liet een deelnemer weten.

Zuurstoftent en lichtbril

Het plenaire ochtendprogramma werd afgesloten door Olympisch kampioen open water zwemmen 2008 Maarten van der Weijden. Hij hield een inspirerend, hartverwarmend betoog over de maakbaarheid van succes en wat er overblijft als nog harder werken niet meer helpt. “Dan moet het slimmer”, aldus Van der Weijden. En hij ondersteunde zijn verhaal met treffende voorbeelden rondom zijn Olympische missie, van zuurstoftent via lichtbril tot en met de Nederlandse vlag op zijn kale hoofd.

Prijzencircus

Na de lunch volgden in drie rondes gemiddeld vijf tot zes parallelsessies. In de eerste ronde kwam onder meer het onderwerp vechtcontracten aan de orde. ‘Stop het prijsvechten! Wie durft?’ Bodemprijzen en wurgcontracten, faalkosten en risico’s: hoe maatschappelijk verantwoord is het prijzencircus? Kan het tij worden gekeerd en wie gaat dat dan doen? De opdrachtgever of de opdrachtnemer? Een discussie met Joost Fijneman, Hoofd Bouwend Nederland Advies, Ingrid Koenen, Journalist Cobouw en auteur van ‘Prijsvechten, van bouwfraude tot uitverkoop’ en de al eerder genoemde Joost Visser van de Gemeente Groningen. 

‘Jong van geest’

Volgens Fijneman is een cultuurverandering broodnodig. Deze kan worden gerealiseerd door ‘jonge geesten’. Het alternatief is immers samenklitten op de verkeerde weg of elkaar de tent uitvechten. Visser gaf aan dat prijsvechters zichzelf uiteindelijk door de inzet van Past Performance diskwalificeren. De inhoud van de inschrijver gaat het uiteindelijk winnen van de prijs. Investeer eerst in de relatie tussen beide partijen, voordat de prijs ter sprake komt, was een van de gehoorde opmerkingen.

‘We doen het samen’

In de media verschijnen in toenemende mate berichten over niet-reële risicoverdelingen. Er worden te veel risico’s bij de markt gelegd. Een parallelsessie in de tweede ronde onder leiding van Henberto Remmerts, Consultant Risicomanagement Aanbesteden en Contracteren Tauw, gaf college over wat er goed gaat en wat er beter kan bij risicobeheersing. “Vanaf de start van een aanbesteding moeten betrokken partijen duidelijke afspraken maken over de allocatie van risico’s bij opdrachtgever en –nemer, waarbij de rol van een neutrale derde ook wil helpen. Doelen: verminderen van faalkosten, voorkomen van vertraging en juridische geschillen. Met als richtinggevend motto ‘We doen het samen’.”

Bouwteam

In de laatste ronde was er onder meer een parallelsessie over het gebruik van een bouwteamopdracht voor groot onderhoud in vijf fasen van de wijk De Werven in Almere. Openbare ruimte, de verhardingen en de groenvoorziening worden integraal aangepakt. Totaalwaarde 4,75 miljoen, looptijd 2016-2019, start maart jongstleden. De uiteindelijke gunning op basis van EMVI was zeventig procent kwaliteit en dertig procent prijs. 

Risico door loting

Jerry Bouwmeester, Projectleider Design & Construct namens Dusseldorp Infra, Sloop en Milieutechniek en Martijn Vos, Adviseur Contractvorming en Aanbestedingen Gemeente Almere keken met de aanwezigen terug op dit leerzame project. Vooral bij de start moesten de twee partijen aan elkaar wennen. Als voordelen van een bouwteam als organisatievorm werden genoemd: een optimaal voorlopig ontwerp, samenwerken in plaats van overdragen, een goed geregeld omgevingsmanagement en een optimale afstemming tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. De prijsonderhandeling was het sluitstuk. Vos plaatste wel een kritische kanttekening: “De volgende keer kiezen we waarschijnlijk niet meer voor niet-openbare aanbesteding die ons maar liefst zestien gegadigden opleverde. We hebben risico gelopen door een gedwongen nadere selectie op basis van loting. Een openbare aanbesteding met een stevige EMVI lijkt dan beter te passen.” 

Sfeerimpressie